Circus aeruginosus "Circus aeruginosus" é unha ave de rapina moi descoñecida na nomenclatura popular ibérica. Boa parte todos os seus nomes son de raíz culta ou ben son adaptacións de nomes populares para outras especies. É o caso do esp. aguilucho, que designa sobre todo á cría da aguia e rapaces pequenas. Hoxe en día úsase na linguaxe dos ornitólogos e talvez chegou ao uso xeral, pero non creo que se empregase xeralmente de forma distintiva para os "Circus".
Francisco Bernis recolle varios nomes no castelán para Circus, como tahorma, águila liebrera, cenizo, ceniciento, esparvero grande e varios na Comunidade Valenciana, como pilotero, aguilucho e arpella. En portugués a forma priorizada hoxe é águia-sapeira, supostamente forma popular para "Circus aeruginosus".
Arpella é voz que debe proceder en galego do español, e pensamos que non tén ningunha tradición popular. Debeu de ser recollida de dicionarios galegos antigos. Facemos notar que o proceso de elaboración destes dicionarios foi moi irregular, con limitados apoios económicos, procedentes sobre todo da emigración americana e con nulo apoio instititucional en Galicia, con lingüístas traballando na primeira metade do sex. XX nun ambiente político convulso. Por pór un exemplo algúns editores, dedicados tamén á política, foron fusilados e un dos mellores lexicógrafos da época, Aníbal Otero, que nunca se dedicou á política foi encarcerado e condenado a morte por ter transcricións fonéticas de enquisas do Atlas Lingüístico da Península Ibérica, que a policía dos reximes portugués e español da época xulgaban material de espionaxe, alucinante, pero certo. Afortunadamente a sentencia foi anulada
Hoxe en día 2011 os únicos dicionarios galegos completos son igualmente de iniciativa privada, e, afortunadamente de boa calidade. O único deles que tén acceso on-line libre é o Dicionario Estraviz. Descoñezo se en español "arpella" vén do catalán, onde tamén se utiliza, pero do seu uso castelán para "Circus aeruginosus" dan fe os rexistros nos dicionarios españois coetáneos daqueles galegos de principios do XX (consultables no Nuevo Tesoro Lexicográfico de la Lengua Española). Por todo isto en galego recorreuse á voz tartaraña para os Circus, tan xenérica como a voz aguilucho, pero polo menos afín ao portugués tartaranhão. Tartaranha é tamén voz medieval galego-portuguesa.
Finalmente os epítetos castelán "lagunero" e o galego e "das xunqueiras" son voces de procedencia culta, resultado da adaptacións dos nomes francés e inglés. No caso do galego tamén se atendeu á variante "tartaranhão-ruivo-dos-paúis", unha forma culta portuguesa, sendo paúl un pantano
1 comentário:
Ola Son Xisbe de bolboretasgalegas(punto)blogaliza(punto)org e diríxome a ti para expoñerche un proxecto no que xuntar os nosos esforzos como creadores de blogs sobre natureza galega e asociacións, e facer algo conxunto no que mostrar o pasado, presente e futuro da biodiversidade galega, enviando anuncios, recollendo entradas de blogs, noticias ou artigos científicos así como o poder facer mapas de distribución das distintas especies presentes na xeografía galega como forma de coñecer mellor a nosa natureza e poder mellorar a protección.
Esta é a idea que expuxen no meu blog:
Na entrada anterior, a propósito das fichas de taxofoto, falaba de que me gustaría que se levase a cabo un proxecto semellante en Galicia. Se cadra hai xente que pensa que non é necesario porque chega con que se faga a nivel estatal pero para min non estaría de máis que puidésemos aproveitar todas as imaxes e todo o coñecemento de moitos afeizoados para coñecer mellor a biodiversidade galega.
Como primeiro paso, e vendo a cantidade de persoas, e asociacións, que en Galiza teñen un blogu sobre natureza, penso que podíamos facer un portal galego da natureza no que calquera dos membros enviase noticias, presentase artigos ou traballos científicos, e onde se moderase un debate sobre todo o relacionado coa biodiversidade galega en foros adicados a ela. Sen que cada un de nós deixase de ter a súa "leiriña" penso que podiamos ultra-pasar este minifundismo facendo unha concentración de esforzos blogueiros nun proxecto común.
Supoño que non é fácil montar un proxecto destas características porque é preciso a dedicación, entusiasmo e coordinación de varias persoas, contactar e convencer xente con coñecementos en xerar páxinas web, formar un comité de redacción e outro científico, e algo de diñeiro aínda que só fose para pagar o hosting, pero penso que se realmente temos interese en facer algo podíamos valorar as posibilidades de montar algo polo estilo.
Contade coa miña dedicación e entusiasmo para facer algo bo pola biodiversidade galega, sexa isto ou calquer outra iniciativa que poda apoiar.
Gustaríame moito coñecer a vosa opinión polo que comentarios en contra ou a favor serían benvidos.
Como digo na entrada isto non é labor dunha persoa só, é necesaria un estrutura mínima e convencer a moitas persoas para que colaboren no proxecto polo que non pretendo ser eu a facelo senón constituír un grupo amplo de persoas no que cada un poda dirixir un apartado do portal.
Para que te fagas unha idea visual do que falo podes visitar a páxina de Euskalnatura(punto)net.
Non pertenzo a ningunha asociación naturalista, ecoloxista ou política, nin me guía ningún interese comercial ou de outro tipo, só desexo un futuro mellor para o noso país e penso que este pode ser un xeito máis para acadalo.
Desculpa escreber aquí pero non atopei o teu correo, bórrao se che parece despois de lelo.
Agradecíache unha resposta
Saúde e saúdos.
Enviar um comentário